Η 28η ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ, TO “OXI” ΚΑΙ Ο ΜΕΤΑΞΑΣ

 

Γράφει ο Ιωάννης Δημητρόπουλος

Αντιστράτηγος ε.α. - Μαθηματικός 

Aναμφισβήτητα, η 28η Οκτωβρίου 1940 αποτελεί μια από τις ενδοξότερες σελίδες της σύγχρονης ελληνικής ιστορίας. Η επέτειος* αυτή  είναι συνδεδεμένη με το «ΟΧΙ» και τον τότε πρωθυπουργό της Ελλάδας τον Ιωάννη Μεταξά. Είναι η έναρξη του ελληνοϊταλικού πολέμου. Είναι η ημέρα όπου μια χώρα των 7.000.000 κατατρόπωσε τη χώρα των 42.000.000 κατοίκων. Είναι η ημέρα όπου η μικρή Ελλάδα όρθωσε το ανάστημά της με το περίφημο «ΟΧΙ» του πρωθυπουργού της  και κατέρριψε το μύθο δια το αήττητο του άξονα, τη στιγμή, μάλιστα, που οι τρομαγμένοι λαοί της Ευρώπης...

υποχωρούσαν μπροστά στις σιδηρόφρακτες μεραρχίες του Χίτλερ και του Μουσολίνι.

    Και ενώ όλοι γνωρίζουμε τι έγινε την εποχή εκείνη, από τη μεταπολίτευση και μετά η επέτειος αυτή αντί να αποτελεί κοινό τόπο για να τονισθούν οι αρετές των Ελλήνων, χρησιμοποιείται από μερικούς, ως ευκαιρία,  για να βγάλουν στο «μεϊντάνι» μαζί με την πραμάτεια και τα εσώψυχά τους, παραποιώντας τα ιστορικά γεγονότα προκειμένου να απαξιώσουν τον Μεταξά . Όμως, ας πάρουμε τα πράγματα με τη σειρά και να δούμε εν συντομία, ποίος ήταν ο Μεταξάς, πως ανήλθε στη θέση του πρωθυπουργού, είπε το  «ΟΧΙ» αυτός, ήταν πραγματικός ηγέτης στις κρίσιμες στιγμές και τέλος γιατί αυτή η μερίδα των Ελλήνων επιμένει στην πλαστογράφηση της ιστορίας.

     Κατά πολλούς, ο Μεταξάς είναι μια αμφιλεγόμενη ιστορική προσωπικότητα. Όμως, δεν αμφισβητήθηκαν από κανένα η πνευματική του συγκρότηση και η πολιτική του κατάρτιση. Ανήκε στους μορφωμένους της Εσπερίας. Ως αξιωματικός είχε αρίστη επαγγελματική κατάρτιση και ήταν μακράν πρώτος από τους συναδέλφους του. Προικισμένος με το ρεαλισμό του επιτελικού αξιωματικού, χαρακτηριστικό το οποίο επαληθεύθηκε σε όλες τις εκτιμήσεις/ προβλέψεις που έκανε  (Δαρδανέλια, Μ. Ασία, κινητοποίηση 40, κ.λπ).

     Ο Μεταξάς έγινε πρωθυπουργός της Ελλάδας τη 13η  Απριλίου 1936 και την 29η του ίδιου μήνα πήρε από τη βουλή πολύ μεγάλη πλειοψηφία, ψηφίσθηκε από 241 βουλευτές (τη στιγμή που το κόμμα του διέθετε μόνο 7), 18 κατά, 4 αποχές και 37 ανοχή.  Όμως, λόγω της χαώδους κατάστασης που επικρατούσε την εποχή εκείνη στη χώρα, η βουλή τον εξουσιοδότησε να κυβερνά με νομοθετικά διατάγματα και ανέστειλε τη λειτουργία της επί ένα εξάμηνο, δηλαδή, από την αρχή η διακυβέρνηση του Μεταξά είχε χαρακτηριστικά δικτατορικού τύπου, προκειμένου να σώσει τη χώρα από τον κατήφορο, όπου την έσερναν η χρεοκοπία, η απραξία και η ανικανότητα των πολιτικών  καθώς και η κατάχρηση των “δημοκρατικών διαδικασιών”. Κατά συνέπεια οι ισχυρισμοί μερικών ότι ο Μεταξάς κατέλαβε την εξουσία την 4η Αυγούστου 1936 είναι ψευδής και εκ του πονηρού.

       Η ψήφος εμπιστοσύνης και η εξουσιοδότηση στον Μεταξά από την τότε παραδοσιακή πολιτική ηγεσία αποτελεί ομολογία για τη χρεοκοπία και την πλήρη αδυναμία της να υπερβεί το διχασμό και να λειτουργήσει ως εκφραστής της λαϊκής κυριαρχίας. Ο Μεταξάς ήταν ταυτόχρονα και υπουργός άμυνας και εξωτερικών.

      Tην 4η Αυγούστου 2013 δύο εφημερίδες ευρείας κυκλοφορίας το «Βήμα» και η «Καθημερινή» με εκτενή άρθρα τους, τοποθετούσαν τα πράγματα, σχετικά με το καθεστώς Μεταξά, στη σωστή τους βάση. Ειδικά η « Καθημερινή» επισήμανε ότι το καθεστώς αυτό δεν είχε καμία σχέση με το χιτλερισμό, το φασισμό και το σταλινισμό, αλλά επρόκειτο για μια συντηρητική δικτατορία που επεβλήθη εξ αιτίας της άσχημης κατάστασης που βρισκόταν η χώρα εκείνη την εποχή που ήταν επακόλουθο  της χρεοκοπίας του 1932 και της αναποτελεσματικότητας του πολιτικών ηγεσιών.

    Αν μελετηθεί με προσοχή η πολιτική του Μεταξά από το 1936 και μετά  θα διαπιστωθεί ότι αυτή ήταν σταθερά προσανατολισμένη και ευθυγραμμισμένη με την πολιτική της Αγγλίας. Αυτό επιβεβαιώνεται από πλήθος ιστορικών στοιχείων αλλά και από τη μεγάλη του επιλογή την 28η Οκτωβρίου όπου χωρίς δισταγμούς και αμφιταλαντεύσεις τάχθηκε κατά του άξονα, ο οποίος εκείνη τη στιγμή ήταν παντοδύναμος.

      Για τον τρόπο διακυβέρνησης της χώρας από τον Μεταξά καθώς και για την αποτελεσματικότητα της πολιτικής του μπορεί να ασκηθεί η όποια κριτική. Όμως, τέσσερα πράγματα πρέπει, αναντίλεκτα,  να πιστωθούν στον Μεταξά:

  Πρώτον, ο τερματισμός της «επιδημίας» των στρατιωτικών πραξικοπημάτων. Aπό το 1922 έως το 1935 έγιναν εννέα πραξικοπήματα, ιδίως από το 1924 έως το 1926 όποιος προλάβαινε  έκανε και από ένα. Η αναλογία χρόνων και  αριθμού κινημάτων αποτελεί παγκόσμια πρωτοτυπία, καθόσον τέτοιο φαινόμενο δεν έχει παρατηρηθεί σε κανένα κράτος του κόσμου, μη εξαιρουμένης της Λατινικής Αμερικής και της Αφρικής.

  Δεύτερον, η αποκατάσταση της τάξης και της πειθαρχίας στο στράτευμα καθώς και η πολεμική προετοιμασία της χώρας, καθόσον η κατάσταση ήταν τραγική με συνέπεια να κινδύνευε η υπόστασή της ως κράτους. Από το 1936 έως το 1940  δαπανήθηκαν για αμυντικές ανάγκες του στρατού ξηράς 16 δις δραχμές περίπου, για την ακρίβεια 15.707.305.490 δρχ, ενώ  όλα τα προηγούμενα χρόνια του μεσοπολέμου είχαν διατεθεί μόλις 3 δις δρχ, με αποτέλεσμα το 40 η χώρα να είναι αμυντικά σε υψηλό επίπεδο και να  κινητοποιήσει, μέσα σε 15 ημέρες από ενάρξεως του πολέμου, υποδειγματικά 450.000 στρατό.

   Τρίτον, η πατριωτική στάση που τήρησε ο Μεταξάς την 28η Οκτωβρίου 1940, ημέρα Δεύτερα και ώρα 0300 πρωινή, στον Ιταλό πρεσβευτή Ε. Γκράτσι. Ο ίδιος ο Γκράτσι στα απομνημονεύματά του βεβαιώνει πλήρως την αρνητική απάντηση που του έδωσε ο Μεταξάς « Alors c’ est la guerre» λοιπόν, έχουμε πόλεμο. Η υπερήφανη αυτή απάντηση στο ιταμό και αύθαδες ιταλικό τελεσίγραφο πέρασε στην ιστορία με τη λέξη «ΟΧΙ». Το «ΟΧΙ» αυτό του Μεταξά αποτέλεσε για τους Έλληνες πρόσκληση για θυσία, πρόσκληση για ενότητα, προκειμένου να υπερασπίσουν την ΠΑΤΡΙΔΑ τους, το ύψιστο ιδανικό. Να θυσιαστούν αυτοί για να ζήσουν ελεύθεροι και υπερήφανοι οι άλλοι. Ο Μεταξάς με την απάντησή του αυτή κατάφερε  αφενός μεν να ενώσει τους Έλληνες και να γίνει αγαπητός σε αυτούς, γεγονός που επιβεβαιώθηκε την ημέρα του θανάτου του όπου έκλαιγαν και οι πέτρες και αφετέρου δε έδωσε μια αισιοδοξία και ελπίδα στους τρομαγμένους λαούς της Ευρώπης. Γι΄ αυτόν  και μόνο τον λόγο πιστεύουμε ότι ο εορτασμός της επετείου του «ΟΧΙ» πρέπει να έχει παιδαγωγικό χαρακτήρα για τον Ελληνικό Λαό.   

    Τέταρτον, η αποτελεσματική ενεργοποίηση του κρατικού μηχανισμού μέσα σε τρεις ώρες , η ολοκλήρωση της επιστράτευσης εντός 15 ημερών όπως είχε σχεδιασθεί, η επίτευξη της ενότητας όλων των Ελλήνων και οι επιτυχίες σε βάρος των Ιταλών σε όλες τις φάσεις του πολέμου  καταδεικνύουν ότι ο Μεταξάς ήταν μεγάλος πολιτικός και στρατιωτικός ηγέτης.

    Υπάρχουν πάμπολλες πηγές που επιβεβαιώνουν τα παραπάνω, όμως για την οικονομία του χρόνου  θα επικαλεσθούμε μόνο τρεις, οι οποίες είναι ανεξάρτητες μεταξύ τους και εχθρικές προς τον Μεταξά:

   Πρώτον, τον Ε.Βενιζέλο ο οποίος τη 2α Σεπτεμβρίου 1935 είπε ότι « ο Μεταξάς είναι οξύνους, θετικός και έχει πραγματικήν αξία» και σε επιστολή την 9η Μαρτίου 1936 προς τον Λ. Ρούφα έγραφε «Δεν είναι ανάγκη να σου είπω πόσον ζωηρά είναι η χαρά μου διότι ο Βασιλεύς απεφάσισε να πατάξη επι τέλους τας διηνεκείς  επεμβάσεις των στρατιωτικών παραγόντων  αναθέσας το υπουργείον των Στρατιωτικών εις τον Μεταξάν. Με την ενέργειάν του αυτήν ο Βασιλεύς ανέκτησε πλήρως ακέραιον το κύρος του, τόσον απαραίτητον δια τη αποκατάσταση της ψυχικής ενότητος του Ελληνικού Λαού και την οριστική επάνοδον της χώρας εις κανονικόν πολιτικόν βίον».

  Δεύτερον, τον αείμνηστο Π. Κανελλόπουλο, διωχθέντα από το καθεστώς της 4ης Αυγούστου,  ο οποίος στο βιβλίο του « Τα Χρόνια του Μεγάλου Πολέμου» γράφει «πρέπει να είμεθα χωρίς άλλο, ευγνώμονες εις τον Ι. Μεταξά διότι είπε ολομόναχος ,εις στο σκοτάδι της νυκτός, το μέγα όχι» και κλείνει την παράγραφο αυτή με το εξής «Το όχι είναι πράξις του Ι. Μεταξά. Ας είμεθα τίμιοι απέναντι της ιστορίας».

   Τρίτον, τον κ. Μ. Θεοδωράκη, που ζούσε την εποχή εκείνη στην Τρίπολη, που την 29/10/2006 στην εφημερίδα « Καθημερινή» είπε ότι « Στην Τρίπολη έγιναν μνημόσυνα σε διάφορες εκκλησίες. Κι εμείς πήγαμε σε μία εκκλησία, όχι στη μητρόπολη, σε μία άλλη, πιο μικρή, την ώρα λοιπόν του μνημόσυνου, ο κόσμος έκλαιγε τόσο γοερά, ώστε από τη μία εκκλησία στην άλλη άκουγες τα κλάματα. Έκλαιγε όλη η πόλη για τον Μεταξά. Ο θάνατος του Μεταξά ήταν ένα μεγάλο σοκ. Ο Μεταξάς ήταν τυχερός διότι συνέδεσε το όνομά του με το όχι, συνέδεσε το όνομά του με τη νίκη και πέθανε σε μια κορύφωση της νίκης .... Τόσο τυχερός ήταν ο Μεταξάς. Και πίσω από το ΟΧΙ αυτό δείχνει ότι ήταν ίσως ο μοναδικός πολιτικός στην Ευρώπη που δεν πίστευε στη νίκη του Χίτλερ. Πίστευε δηλαδή, ότι θα νικήσουν οι Εγγλέζοι, κάτι που εκείνη τη στιγμή έμοιαζε παράλογο».  

  Στο σημείο αυτό παρατίθεται ένα μικρό απόσπασμα από το βιβλίο The Apple of Discord ( Το Μήλο της Έριδος) σελ. 10 του άγγλου στρατιωτικού και πολιτικού C. Woodhouse, ο οποίος γράφει για τον Μεταξά τα εξής: « Κανένας δικτάτορας δεν ήταν τόσο τυχερός, κατά τη ώρα του θανάτου του, όσο ο Μεταξάς. Με το περίφημο «όχι» του στο ιταλικό τελεσίγραφο της 28ης Οκτωβρίου 1940, με την άριστη διεύθυνση της ελληνικής κινητοποίησης, με τις επιτυχίες σε βάρος των Ιταλών σε όλες τις φάσεις του πολέμου, με όλα αυτά αν τα συνδυάσει κανείς και με τη συμπάθεια που έβρισκε στο λαό η αγγλοελληνική συμμαχία, είχε γίνει αγαπητός όχι μόνο από τις χώρες που θα συγκροτούσαν αργότερα τα Ηνωμένα  Έθνη, αλλά σε έναν βαθμό χωρίς προηγούμενο από τους συμπατριώτες του».

   Μετά την αποκατάσταση της δημοκρατίας το 1974 το επίσημο κράτος επέτρεψε η επέτειος αυτή  να «καπελωθεί» από τη λεγόμενη «αριστερή διανόηση» η οποία στην προσπάθειά της να απαξιώσει τον Μεταξά επεδίωξε να τον ταυτίσει με σφετεριστές της εξουσίας, αποκρύπτοντας ότι αυτός ήταν κοινοβουλευτικός πρωθυπουργός, αμφισβήτησε την πατρότητα του ΟΧΙ, μπέρδεψε την επέτειο αυτή με την εθνική αντίσταση, την ΕΠΟΝ, τον ΕΛΑΣ ,τα τραγούδια του Ρίτσου και του Θεοδωράκη με τη Βέμπο κ.λπ και το αποτέλεσμα αυτών των ενεργειών το βλέπουμε στις απαντήσεις της μαθητιώσας και σπουδάζουσας νεολαίας στα μικρόφωνα των δημοσιογράφων την ήμερα του «ΟΧΙ», όπου γελάει κάθε πικραμένος.  

  Το ερώτημα, λοιπόν, που εγείρεται είναι γιατί αυτή η μερίδα του κόσμου συμπεριφέρεται κατά αυτόν τον τρόπο? Η απάντηση είναι απλή, διότι εμφορείται από μικροψυχία, ζήλια και μικροπολιτικά κίνητρα και δεν μπορεί να αποδεχθεί ότι ένας πολιτικός από άλλο χώρο κατάφερε να ενώσει το Λαό, κάτι που δεν κατάφεραν να πετύχουν μεγάλοι πολιτικοί του δικού της χώρου.

  Εκτός από την κατηγορία των πλαστογράφων της ιστορίας υπάρχουν και οι λεγόμενοι

«καπηλευτές», αυτοί που εκμεταλλεύονται το κοσμοϊστορικό «ΟΧΙ» και την πατριωτική στάση του Μεταξά για προφανείς λόγους.

   Ανεξάρτητα της διαφωνίας ή μη που μπορεί να έχουμε με την ιδεολογία και τα πεπραγμένα του Μεταξά, για λόγους ιστορικής δεοντολογίας επιβάλλεται να αναγνωρίσουμε ότι το «ΟΧΙ» το είπε αυτός, χωρίς αστερίσκους και ερωτηματικά. Κατά συνέπεια, θεωρούμε  ότι είναι παράλογο να μη αποδίδονται τα του Μεταξά τω Μεταξά, τη στιγμή μάλιστα, που άλλοι πολιτικοί ηγέτες την εποχή εκείνη εγγράφως,  υποστήριζαν την υποταγή της χώρας στον άξονα  (συνθηκολόγηση με την Ιταλία και διορισμός γερμανόφιλης  κυβέρνησης).

    Τελειώνοντας, κρίνεται σκόπιμο να επισημανθεί τούτο, ότι ο καλλίτερος τρόπος για να αποτίσει κανείς φόρο τιμής στη μνήμη των πολεμιστών του 40 είναι να υπογραμμίζει  κατά τον εορτασμό της επετείου αυτής, το βαθύτερο νόημα του «ΟΧΙ», που είναι το εξής: « Oι Έλληνες όταν είναι ενωμένοι και βάζουν το γενικό συμφέρον πάνω από το ατομικό, μπορούν να πετύχουν και το ακατόρθωτο όπως στον πόλεμο  με την Ιταλία».

    Τιμή και δόξα, λοιπόν,  στους ήρωες του 40. Τιμή και δόξα στη γενιά των γενναίων που με τη νικηφόρο ιαχή « ΑΕΡΑ» έγραψε σελίδες θριάμβου στην ιστορία της Ελλάδας.

 * Η πρώτη φορά που εορτάσθηκε επίσημα η επέτειος του «ΟΧΙ» ήταν η  28η Οκτωβρίου 1944 με πρωθυπουργό τον Γ. Παπανδρέου.