Μυστικός διάλογος με την Τουρκία για τον επιχειρησιακό έλεγχο του Αιγαίου

Την ύπαρξη μυστικού διαλόγου της κυβέρνησης Παπανδρέου με την Τουρκία με αντικείμενο το επιχειρησιακό έλεγχο του Αιγαίου, αποκαλύπτει σήμερα η εφημερίδα Τα Νέα. Τα τρία βασικά σηµεία της τουρκικής πρότασης που αποδέχθηκε αρχικά προς συζήτηση η κυβέρνηση Παπανδρέου είναι τα εξής: α) να υπάρξει µυστική «συµφωνία κυρίων» για να εφαρµοστεί «κώδικας συµπεριφοράς» πέραν των 10 ναυτικών µιλίων, β) να αποφευχθούν οι τουρκικές υπερπτήσεις πάνω από τα ελληνικά νησιά, εφόσον οι ελληνικές αναχαιτίσεις γίνονται µε λιγότερο επιθετικό τρόπο (!) και γ) να µειωθούν οι τουρκικές παραβιάσεις εντός των 6-10 ναυτικών µιλίων, εφόσον µειωθούν και οι ελληνικές αναχαιτίσεις στον διεθνή εναέριο χώρο µακριά από τις ελληνικές ακτές.

Οπως αποκαλύπτουν Τα Νέα, ο Τayyip Erdogan κατά την επίσηµη επίσκεψή του στην Αθήνα (τον Μάιο) πρότεινε στον Γιώργο Παπανδρέου να υπάρξει παράλληλος δίαυλος διαλόγου για τη µείωση της έντασης και του κινδύνου πρόκλησης ατυχηµάτων στο Αιγαίο. Η πρόταση έγινε δεκτή από την ελληνική πλευρά και όπως προκύπτει από το σχετικό απόρρητο τηλεγράφηµα του ΥΠΕΞ στις 18 Ιουνίου, έναν µήνα µετά την επίσκεψη Erdogan στην Αθήνα, ο γενικός γραµµατέας του ΥΠΕΞ Ι. Αλέξιος Ζέππος και ο τούρκος ΥΦΥΠΕΞ και επικεφαλής των διερευνητών επαφών από την τουρκική πλευρά Feridun Sinrlioglu, συναντήθηκαν για πρώτη φορά στην Κωνσταντινούπολη µε ατζέντα τα αεροναυτιλιακά θέµατα στο Αιγαίο. Η τουρκική πλευρά ζήτησε αντικείµενο των συζητήσεων να αποτελέσει η δέσµη µέτρων που είχε προτείνει τον Αύγουστο του 2009, ο «κώδικας συµπεριφοράς» που είχε προτείνει το 2006, καθώς και µέτρα πτητικής συµπεριφοράς που είχε αντιπροτείνει η ελληνική πλευρά το 2006 και για τα οποία ουδέποτε έλαβε απάντηση. Σε αυτά προστέθηκαν οι δύο προτάσεις που απηύθυνε δηµοσίως στην Αθήνα ο Tούρκος πρωθυπουργός και αφορούν στις άοπλες πτήσεις πάνω από το Αιγαίο και στην ανταλλαγή «daily flight schedules» (ηµερησίων σχεδίων πτήσης). Μάλιστα ο Feridun Sinrlioglu διευκρίνισε ότι στόχος πρέπει να είναι να βρεθούν πρακτικοί τρόποι να µειωθεί η ένταση στο Αιγαίο και όχι να αντιµετωπισθεί η ουσία των προβληµάτων. Οπως χαρακτηριστικά ανέφερε, σύµφωνα µε το τηλεγράφηµα, «to turn the basketball into a volleyball game by putting a saftey net in the middle». Εµµέσως πλην σαφώς δηλαδή, σηµειώνουν διπλωµατικές πηγές, όποια και να είναι η τελική συµφωνία, να µη θίγει τις πάγιες θέσεις των δύο πλευρών.

Το χρονοδιάγραµµα
Με το πρόσχηµα ότι τα εν λόγω ζητήµατα πρέπει να αντιµετωπισθούν άµεσα, ο Τούρκος ΥΦΥΠΕΞ πρότεινε να προχωρήσουν οι συνοµιλίες ανεξάρτητα από την πορεία των διερευνητικών επαφών και µάλιστα έθεσε ως πρόταση να ολοκληρωθούν στα τέλη του (περασμένου) Σεπτεµβρίου. Ωστόσο, οι συνοµιλίες «πάγωσαν» επ’’αόριστον καθώς εκτιµήθηκε ότι οι τουρκικές προτάσεις θίγουν κυριαρχικά δικαιώµατα και επιχειρούν να επιβάλλουν καθεστώς συνδιαχείρισης στο Αιγαίο. Ως εκ τούτου, σύµφωνα µε πληροφορίες, τα αεροναυτιλιακά τελούν αυτήν τη στιγµή υπό καθεστώς ιδιότυπης εξαίρεσης από τις διερευνητικές επαφές.

Η ατζέντα τους για «ουδέτερη ζώνη» στο Αιγαίο
Την ώρα που οι Τούρκοι εξέφραζαν την ειλικρινή βούλησή τους για την αποφυγή της έντασης, έβγαζαν τον περασµένο Ιούλιο το Cesme και το Piri Reis για έρευνες εντός της ελληνικής υφαλοκρηπίδας, ενισχύοντας την εντύπωση, λένε διπλωµατικές πηγές, ότι ουδόλως ενδιαφέρονται για τη µείωση της έντασης και πως οι όποιες προτάσεις δεν είναι παρά το µέσο για να µπορούν τα µαχητικά της να πετούν ανενόχλητα ενώ η ίδια θα ενισχύει τις θέσεις και τις διεκδικήσεις της.

Συγκεκριµένα – σηµειώνουν οι ίδιες πηγές – σε ό,τι αφορά την αποφυγή τουρκικών υπερπτήσεων εντός της ελληνικής αιγιαλίτιδας ζώνης (6 ναυτικά µίλια), η Αγκυρα επιχειρεί να παρουσιάσει το αυτονόητο ως παραχώρηση. Οσο για τον περιορισµό των πτήσεων τουρκικών αεροσκαφών που προτείνει η Αγκυρα εντός των 6-10 ναυτικών µιλίων, εφόσον σηµειωθεί ανάλογη µείωση των ελληνικών αναχαιτίσεων στον διεθνή εναέριο χώρο, η πρόταση αυτή έρχεται σε αντίθεση µε την ώς σήµερα πολιτική αναγνώρισης όλων των εισερχοµένων αεροσκαφών εντός του FΙR Αθηνών, αν δεν έχουν καταθέσει σχέδιο πτήσης.

Εικονικές αερομαχίες & εµπλοκές
Η υιοθέτηση κώδικα συµπεριφοράς που προτείνει η Αγκυρα για τις πτήσεις πέρα από τα 10 ναυτικά µίλια – στις εν λόγω συνοµιλίες πρότεινε «εικονικές» αεροµαχίες ύστερα από αλληλοπροειδοποίηση ή προσυνεννόηση ώστε να µπορεί η κάθε πλευρά να συντηρεί τις πάγιες θέσεις της – δεν είναι, σηµειώνουν διπλωµατικές πηγές, παρά το πρόσχηµα για να καταργηθούν οι αναχαιτίσεις και αναγνωρίσεις των τουρκικών µαχητικών, θέτοντας θέµα αµφισβήτησης των ελληνικών αρµοδιοτήτων επί του ελληνικού εναέριου χώρου.

Παγίδα, πάντως, θεωρείται από αρµόδιες πηγές και η πρόταση που παρουσίασε δηµοσίως στην Αθήνα ο Τayyip Erdogan περί αφοπλισµένων αεροσκαφών στις πτήσεις πάνω από το Αιγαίο, η οποία αποτελεί και πάγια αµερικανική άποψη. Η ελληνική θέση είναι ότι τα ελληνικά µαχητικά πετούν οπλισµένα λόγω της υποχρέωσής τους που απορρέει από την αποστολή ελέγχου του FΙR Αθηνών ενώ τα τουρκικά πετούν οπλισµένα από επιλογή.

Η πρόταση αυτή, εκτιµούν διπλωµατικές πηγές, επιχειρεί να µετατρέψει το Αιγαίο σε «ουδέτερη ζώνη» προκειµένου να πετύχει η Αγκυρα µια µορφή συνδιαχείρισης στο Αιγαίο, διατηρώντας παράλληλα όλο το πακέτο των διεκδικήσεών της εναντίον της Ελλάδας, χωρίς όµως να υπάρχει ο «κίνδυνος» απρόβλεπτου στρατιωτικού επεισοδίου.

Ένορκη διοικητική εξέταση για τη διαρροή

Απαράδεκτο γεγονός χαρακτήρισε τη διαρροή ο εκπρόσωπος του υπουργείου Εξωτερικών Γρηγόρης Δελαβέκουρας και ανακοίνωσε ότι έχει διαταχθεί ΕΔΕ για το θέμα. Επισήμανε, δε, πως “η Ελλάδα δεν έχει κανένα λόγο να φοβάται, οι σχέσεις της είναι ισχυρές και στηρίζονται στο διεθνές δίκαιο” και πρόσθεσε πως δεν είανι απαραίτητο τις θέσεις που παρουσιάζει η Τουρκία να τις υιοθετεί η Ελλάδα”.

Ταυτόχρονα, υπογράμμισε ότι οι συναντήσεις των γενικών γραμματέων των υπουργείων Εξωτερικών των δύο χωρών, γίνονται στο πλαίσιο των αποφάσεων του Ανώτατου Συμβουλίου Συνεργασίας που έχει συστήσει η Ελλάδα με την Τουρκία.