"Scramble" με τους Αετούς του Αιγαίου

Τους αποκαλούν «Αετούς του Αιγαίου» και παίζουν τη ζωή τους κορώνα γράμματα. Εχουν αναλάβει τη φύλαξη του εναέριου χώρου μας και την προστασία της πατρίδας μας από κάθε ιπτάμενη απειλή. Πρόκειται για τους πιλότους της Ελληνικής Πολεμικής Αεροπορίας, οι οποίοι ακόμα και σε περίοδο ειρήνης βρίσκονται σε… εμπόλεμη κατάσταση.

Οι πιλότοι των μαχητικών μας αποτελούν το καμάρι των Ενόπλων Δυνάμεων. Καθημερινά βρίσκονται στους αιθέρες και δίνουν μέχρι και την τελευταία ρανίδα του αίματός τους προκειμένου να φέρουν εις πέρας την αποστολή τους. Το έργο τους αλλά και οι επιχειρήσεις που αναλαμβάνουν μόνον εύκολες δεν είναι. Καθημερινά έρχονται σε επαφή με τουρκικά αεροσκάφη που έχουν εισβάλει στο Αιγαίο και με κίνδυνο της ζωής τους οι σύγχρονοι Ελληνες Ικαροι τα αναχαιτίζουν. Για τους επικίνδυνους ελιγμούς, την ταχύτητα που σπάει το φράγμα του ήχου και την αδρεναλίνη στα ύψη, τα άψογα αντανακλαστικά, το θάρρος και η τόλμη είναι μερικά μόνον από τα απαραίτητα «συστατικά» που πρέπει να διαθέτει κάποιος για να μπει στην ελίτ των φτερωτών μαχητών.

Η «Espresso της Κυριακής» βρέθηκε στην 114η Πολεμική Πτέρυγα της Τανάγρας. Επισκέφτηκε την 331η Μοίρα που έχει πάρει το όνομά της από τον μυθικό ήρωα Θησέα, μίλησε με τους χειριστές των διάσημων Mirage και μαζί με τους φύλακες των αιθέρων... απογειώθηκε στα δέκα χιλιάδες πόδια.


Αρχίζουν τα δύσκολα...
Ωρα 11.00 το πρωί. Στην αεροπορική βάση της Τανάγρας χτυπά το τηλέφωνο και το Κέντρο Αεροπορικών Επιχειρήσεων ενημερώνει ότι έχουν εντοπιστεί στα ραντάρ ίχνη εχθρικών αεροσκαφών μέσα στον ελληνικό εναέριο χώρο. Οι δύο πιλότοι που βρίσκονται σε ετοιμότητα παίρνουν αμέσως εντολή από τον πύργο ελέγχου για άμεση απογείωση και αναχαίτιση, «Scramble» όπως αποκαλείται στη γλώσσα των πιλότωων. Μέσα σε λιγότερα από δύο λεπτά έχουν φορέσει τον απαραίτητο εξοπλισμό τους, έχουν μπει στα μαχητικά, τροχοδρομούν στον αεροδιάδρομο και χάνονται με μεγάλη ταχύτητα στον ορίζοντα…

Είναι η ώρα που οι «Αετοί του Αιγαίου» αναλαμβάνουν δράση. Στόχος τους είναι να προστατέψουν τον εθνικό εναέριο χώρο και να γυρίσουν πίσω στη βάση τους... ασφαλείς.

Στη Μοίρα η σκέψη όλων είναι στον αέρα. Ολοι όμως πιστεύουν ότι και πάλι θα τα καταφέρουν. Περίπου μία ώρα αργότερα, το έδαφος στην 114η Πτέρυγα Μάχης «τρέμει» κάτω από τα πόδια μας. Ο θόρυβος είναι εκκωφαντικός. Ο σχηματισμός των μαχητικών τύπου Mirage 2000-5 πλησιάζει τον αεροδιάδρομο και προσγειώνεται. Οι μηχανικοί και οι οπλουργοί σε πλήρη ετοιμότητα τρέχουν αμέσως κοντά στα αεροσκάφη. Εχουν και αυτοί στη διάθεσή τους λίγα λεπτά να προετοιμάσουν τα αεροσκάφη για να είναι και πάλι σε ετοιμότητα. Για άλλη μία φορά οι Ελληνες πιλότοι τα κατάφεραν. Η αποστολή τους εξετελέσθη και οι άνδρες της 331ης Μοίρας Θησέας επιστρέφουν στη βάση «νικητές» και από αυτήν τη μάχη.


*Scramble: η αναχαίτιση εχθρικού αεροσκάφους στη γλώσσα των πιλότων.
Σμηναγός Κωνσταντίνος Σταμάτης,
ΧΕΙΡΙΣΤΗΣ MIRAGE 2000-5 (ΑΠΟΛΛΩΝ)
«Στο αεροσκάφος δεν υπάρχουν συναισθήματα»

Εχει γράψει περισσότερες από χίλιες τετρακόσιες ώρες πτήσης. Ηταν ένας από τους πρώτους Ελληνες πιλότους που εκπαιδεύτηκαν από Γάλλους ιπταμένους για να πετάξει με τα μαχητικά 4ης γενιάς Mirage 2000-5. Ο σμηναγός Κωνσταντίνος Σταμάτης είναι ένα από τα καμάρια της Πολεμικής Αεροπορίας.

Το μαχητικό «Απόλλων» μόλις έχει προσγειωθεί στον αεροδιάδρομο της Τανάγρας ύστερα από μια δύσκολη άσκηση αερομαχίας. Κοντά στο αεροσκάφος τρέχει το προσωπικό εδάφους. Ο κινητήρας σβήνει και η καλύπτρα ανοίγει. Ο σμηναγός βγάζει την κάσκα του και μας λέει: «Ολα πήγαν καλά». Αυτή είναι η πρώτη του κουβέντα.

- Οταν επιστρέφεις πίσω στη βάση σου είτε έπειτα από μια άσκηση είτε έπειτα από μια αναχαίτιση, πώς αισθάνεσαι;
Πιο κοντά στον στόχο μου. Επειτα από κάθε πτήση αισθάνομαι πιο έμπειρος, έχοντας κατακτήσει άλλον έναν στόχο, έχοντας αντιμετωπίσει άλλη μια νέα πρόκληση.

- Οταν λαμβάνεις σήμα για άμεση απογείωση και αναχαίτιση και τίθεσαι σε συναγερμό, ποια είναι τα συναισθήματά σου;
Οταν πάρουμε εντολή για scramble (αναχαίτιση), ανέβουμε στο αεροσκάφος και κλείσουμε την καλύπτρα, τότε δεν υπάρχουν συναισθήματα. Τα συναισθήματα τα αφήνουμε πίσω στο έδαφος. Το μόνο που σκέφτομαι όταν πάρω σήμα για αναχαίτιση είναι να εκτελέσω αποτελεσματικά και με ασφάλεια την αποστολή, σύμφωνα με όσα έχω διδαχθεί και όσα οφείλω στην πατρίδα. Από τη στιγμή που θα μπω μέσα στο μαχητικό και θα ξεκολλήσουν οι ρόδες από το έδαφος γίνομαι ένα με το αεροσκάφος μου.

- Ποια είναι η πτήση που θα θυμάσαι πάντα;
Σίγουρα, η πρώτη αποστολή scramble. Η παρθενική πτήση με πραγματικά όπλα σίγουρα έχει μείνει χαραγμένη ανεξίτηλα στο μυαλό μου. Αυτό εξάλλου αποτελεί και το όνειρο όλων των πιλότων των μαχητικών της Πολεμικής Αεροπορίας, να πετάξουμε δηλαδή με μαχητικό και να κάνουμε αναχαιτίσεις στο Αιγαίο.

- Υπάρχει κάποια πτήση που κινδύνεψες πολύ;
Σίγουρα, δεν είναι όλες οι πτήσεις άψογες, άλλωστε για αυτό εκπαιδευόμαστε συνεχώς. Αυτό που δεν θα ξεχάσω ποτέ όμως κι ας έχουν περάσει αρκετά χρόνια από τότε είναι η δεύτερη φορά που συμμετείχα σε αναχαίτιση. Ημουν στη Σκύρο, όταν πήραμε σήμα για άμεση απογείωση και αναχαίτιση τουρκικών αεροσκαφών. Μέσα σε δύο λεπτά ένα ζευγάρι μαχητικών αεροσκαφών Μ-2000 βρισκόταν στον αέρα. Εγώ και ο συνάδελφός μου ήμασταν οι μόνοι που απογειωθήκαμε, καθώς όλα τα υπόλοιπα αεροδρόμια της χώρας ήταν κλειστά από την κακοκαιρία. Κατά τη διάρκεια της πτήσης μας αναχαιτίσαμε συνολικά είκοσι τέσσερα τουρκικά μαχητικά. Για τη μικρή εμπειρία μου τότε ως πιλότος εκείνη η πτήση με είχε δυσκολέψει πολύ, αλλά τώρα όμως δεν νομίζω ότι θα δυσκολευόμουν ιδιαίτερα.

- Είσαι μάχιμος πιλότος. Τι σημαίνει αυτό για σένα;
Σημαίνει διαρκή αναζήτηση για βελτίωση, αυταπάρνηση και ετοιμότητα προκειμένου ανά πάσα ώρα και στιγμή, ημέρα ή νύκτα, με ζέστη ή με κρύο να μπορώ σε λίγα λεπτά να βρεθώ στον αέρα με ένα οπλισμένο μαχητικό αεροσκάφος για να υπερασπιστώ τα κυριαρχικά δικαιώματα της πατρίδας μου.

Σμήναρχος Λάζαρος Μαντούβαλος
ΔΙΕΥΘΥΝΤΗΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ ΚΑΙ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ
Ο top

Σχίζει τους αιθέρες εδώ και τριάντα χρόνια. Τα μαχητικά τύπου Fighter και Mirage 2000 τα παίζει στα δάχτυλά του. Στο ενεργητικό του έχει καταγεγραμμένες αρκετές χιλιάδες ώρες πτήσεων, υπολογίζοντας ότι σχεδόν τη μισή του ζωή την έχει περάσει στον αέρα συμμετέχοντας σε ασκήσεις και αναχαιτίσεις πολλών αεροσκαφών.

Ο διευθυντής επιχειρήσεων και εκπαίδευσης της 114ης Πτέρυγας Μάχης σμήναρχος (Ι) Λάζαρος Μαντούβαλος είναι ένας από τους πλέον έμπειρους μάχιμους της Πολεμικής Αεροπορίας στα Μ-2000 και θεωρείται η «ψυχή» της 114ης Πτέρυγας Μάχης. Από τα χέρια του έχουν βγει μερικοί από τους καλύτερους πιλότους, ενώ ο ίδιος εκπαιδεύει τους νεότερους να ανοίγουν τα φτερά τους στον αέρα για πρώτη φορά.

Ο ίδιος είναι πολύ σεμνός και αποφεύγει να μιλάει για τον εαυτό του. Ωστόσο, οι ιπτάμενοι μιλούν με θαυμασμό και περηφάνια για τον captain τους. «Ο σμήναρχος κουβαλάει τεράστια πείρα και έχει απίστευτες γνώσεις» μας αποκαλύπτουν οι νεότεροι πιλότοι, οι οποίοι θα ήθελαν κάποια μέρα να του μοιάσουν. Ο ίδιος μιλάει με πάθος για τα πολεμικά αεροσκάφη κι ενώ θα νόμιζε κανείς ότι οι αναχαιτίσεις γι’ αυτόν είναι πλέον υπόθεση ρουτίνας, όπως μας αποκαλύπτει, «κάθε πτήση είναι και μια νέα πρόκληση. Πάντα είμαστε μπροστά σε προκλήσεις. Κι εκτός από τις προφανείς προκλήσεις, έχουμε και τις άλλες, όπως για παράδειγμα να μεταφέρουμε τις γνώσεις μας στους νεότερους συναδέλφους, να τους γαλουχήσουμε και να τους εκπαιδεύσουμε άρτια, να εμφυσήσουμε αυτοπεποίθηση αλλά και σύνεση, προκειμένου να ανταποκριθούμε συνολικά στις απαιτήσεις και στην ιδιαίτερη φύση της δουλειάς μας. Για όλους εμάς τους μάχιμους ιπτάμενους οι προκλήσεις που αντιμετωπίζουμε είναι το ελιξίριο της ζωής μας».

Και μπορεί ο ίδιος να θεωρεί τους άντρες του κατά κάποιον τρόπο παιδιά του, ωστόσο, όπως μας λέει, «αν είχα γιο, σίγουρα θα ήθελα να υπηρετήσει σαν ιπτάμενος στην Πολεμική Αεροπορία. Εμένα αυτή η δουλειά κάνοντας τον απολογισμό μου έπειτα από τριάντα χρόνια υπηρεσίας μου έχει χαρίσει πολλές και μεγάλες στιγμές. Είναι ένα επάγγελμα που σου προσφέρει συγκινήσεις, περηφάνια και προοπτικές» μας λέει χαμογελώντας.


Επισμηναγός Κώστας Χαλάτσης
ΧΕΙΡΙΣΤΗΣ MIRAGE 2000-5
«Στεναχωρούμαστε όταν δεν μπορούμε να πετάξουμε»

Ο επισμηναγός Κώστας Χαλάτσης ανήκει στην dream team των Mirage 2000-5. Είναι από τους πρώτους που έμαθε να χειρίζεται τα συγκεκριμένα μαχητικά και σήμερα εκπαιδεύει τους νεότερους. Εχει συμπληρώσει περισσότερες από 2.500 ώρες πτήσης και είναι πάντα έτοιμος για... όλα. «Τα τελευταία χρόνια η εκπαίδευση που κάνουμε είναι πολύ πιο δύσκολη από αυτά που καλούμαστε να κάνουμε στις αναχαιτίσεις. Εχουμε βάλει τον πήχη πολύ ψηλά για να μπορούμε να αντιμετωπίσουμε τις απειλές πιο εύκολα και πολύ πιο αποτελεσματικά. Πρέπει να είμαστε έτοιμοι για όλα ανά πάσα στιγμή» μας λέει.

- Πόσες ώρες την εβδομάδα πετάς;
Πολλές, πάρα πολλές. Αρκεί να σας πω ότι κάποιες εβδομάδες περισσότερες ώρες πετάμε παρά πατάμε στο έδαφος.

- Οταν χτυπάει συναγερμός και καλείσαι να αναχαιτίσεις εχθρικά μαχητικά, τι συναισθήματα έχεις;
Από την ώρα που χτυπάει το τηλέφωνο μέχρι την ώρα που θα μπω στο αεροσκάφος σκέφτομαι μόνο το καθήκον μου. Οι κινήσεις είναι μηχανικές και συντονισμένες. Δεν προλαβαίνεις να σκεφτείς σχεδόν τίποτα. Προσπαθείς απλώς να κάνεις όσα έχεις μάθει τόσα χρόνια για να μην πάει κάτι στραβά. Διότι, όταν πετάμε, το αεροσκάφος είναι φορτωμένο με όπλα. Αν διαχειριστούμε κάτι λάθος, σίγουρα θα προκαλέσουμε επεισόδιο. Εξάλλου, όταν πετώ σε σχηματισμό, έχω να διαχειριστώ αποτελεσματικά και τα άλλα μέλη-πιλότους του σχηματισμού που με ακολουθούν, δηλαδή τον νούμερο δύο ή τον νούμερο τρία πιλότο.

- Υπάρχει κάποιος φόβος στο τι θα αντιμετωπίσεις μέσα σε λίγα λεπτά που θα βρεθείς στον αέρα;
Οχι, φόβος δεν υπάρχει. Κανείς από τους ιπταμένους δεν θα λειτουργούσε αποτελεσματικά με φοβίες ή συστολές στις ασκήσεις ή στα scramble. Ομως, θα έλεγα ότι όλοι οι ιπτάμενοι διακατέχονται από υψηλό αίσθημα ευθύνης, επαγγελματισμό και συναίσθηση για το κόστος της αποστολής που αναλαμβάνουν. Αυτή είναι η ζωή του ιπταμένου και όλοι όσοι είμαστε εδώ αγαπάμε πολύ αυτό που κάνουμε.

- Την ώρα που εμπλέκεσαι σε μια αερομαχία επικρατούν έντονα συναισθήματα;
Θα έλεγα ότι πιο έντονα συναισθήματα έχω όταν δεν μπορώ να πετάξω, παρά όταν πετάω. Οταν είμαι σε scramble ή σε άλλη άσκηση, τα συναισθήματα τιθασεύονται. Αν όμως πάει κάτι στραβά και αναγκαστώ να ματαιώσω την πτήση μου, εκείνη την ώρα τα συναισθήματα είναι έντονα. Εγώ όπως και όλοι οι συνάδελφοί μου θέλουμε να προσφέρουμε όλα όσα μπορούμε και ακόμη περισσότερα. Δεν σας κρύβω ότι όχι μόνον εγώ άλλα όλοι οι πιλότοι στεναχωριούνται πολύ αν δεν καταφέρουν να πετάξουν, αν για παράδειγμα το αεροσκάφος παρουσιάσει κάποια βλάβη. Εξάλλου, κάθε πιλότος από εμάς είναι πολύ δεμένος με το αεροσκάφος του. Το αγαπά και το σέβεται.

- Τι είναι για σένα η Μοίρα 331;
Η οικογένειά μου. Περισσότερες ώρες βρίσκομαι στη βάση με τους συναδέλφους μου παρά στο σπίτι με την οικογένειά μου. Ολοι οι πιλότοι εδώ είμαστε πολύ δεμένοι μεταξύ μας. Ισως γιατί μας δένει ο κίνδυνος ή και το γεγονός ότι περνάμε αρκετές ώρες εδώ και έχουμε δυνατή χημεία μεταξύ μας. Να φανταστείτε κάποιες μέρες μπαίνουμε στη βάση στις 6.00 το πρωί και φεύγουμε στις 11.00 το βράδυ και δεν παραπονιέται κανείς μας.

«Απογειωθήκαμε» στα 10.000 πόδια
«Θα πετάξεις χωρίς να σου βάλουμε G (σ.σ. η πίεση που δέχονται οι πιλότοι από την επιτάχυνση), για να μη λιποθυμήσεις» μας είπε ο υποσμηναγός Αποστολόπουλος, ο οποίος είχε πάρει εντολή από τον αντισμήναρχο Γ. Κυριάκου, διοικητή της 331ης Μοίρας, να μας βάλει στον εξομοιωτή πτήσης για να νιώσουμε ότι πετάμε με μαχητικό αεροσκάφος.

Αφού μας έχει κάνει την απαραίτητη ενημέρωση, ο διοικητής της Μοίρας αναθέτει στον υποσμηναγό τη «δύσκολη αποστολή», δηλαδή να μας οδηγήσει στον «flight simulator». Μπαίνοντας μέσα και κλείνοντας η πόρτα πίσω μας νιώθουμε την αίσθηση του απέραντου χώρου. Μόλις καθόμαστε στο... μονοθέσιο αεροσκάφος και ανάβει ο κινητήρας, αισθανόμαστε τη δύναμη και τον θόρυβό του, που ολοένα και δυναμώνει. Φοράμε τα ακουστικά για να έχουμε επικοινωνία με τον πύργο ελέγχου. «Ετοιμη για απογείωση;» μας ρωτάει ο εκπαιδευτής, και του γνέφουμε καταφατικά, καθώς είναι αδύνατον να μας ακούσει από τον θόρυβο των μηχανών.

Σε κλάσματα δευτερολέπτου έχουμε την αίσθηση της απογείωσης. Από τα ακουστικά λαμβάνουμε συνεχώς πληροφορίες από τον πύργο ελέγχου. Μας περιγράφει ποια πορεία πρέπει να ακολουθήσουμε. Πετάμε στα 10.000 πόδια πάνω από το Αιγαίο. Η ταχύτητα... ζαλίζει, το ίδιο και οι ελιγμοί που κάνει το αεροσκάφος. Το κόπκιτ (η κονσόλα) του αεροσκάφους αναβοσβήνει και μας μεταφέρει συνεχώς νέες πληροφορίες. Το χειριστήριο τρέμει. Ο κινητήρας βουίζει ασταμάτητα στα αφτιά μας, το ίδιο και ο αέρας που σχίζει το μαχητικό. Με δυσκολία ακούμε τον πύργο που μας βομβαρδίζει με πληροφορίες, σήματα και κωδικούς.

Σε κλάσματα δευτερολέπτου πετάμε πάνω από κάποια βραχονησίδα του Αιγαίου. Παίρνουμε εντολή να γυρίσουμε στη βάση. Βλέπουμε τον αεροδιάδρομο και ο υποσμηναγός Αποστολόπουλος μας ενημερώνει ότι θα έχουμε μια δύσκολη προσγείωση. Πραγματικά, ήταν πολύ δύσκολη. Νομίζαμε ότι η μύτη του αεροσκάφους θα τρυπούσε το έδαφος με ιλιγγιώδη ταχύτητα, αλλά εν τέλει με λίγη βοήθεια καταφέραμε να προσγειωθούμε… έξω από τον αεροδιάδρομο, ελάχιστα μέτρα από ένα δέντρο ελιάς. Εκεί τελείωσε και το όνειρο του εικονικού μας ταξιδιού στους αιθέρες.

Βγαίνοντας από τον εξομοιωτή θυμηθήκαμε τα λόγια του διοικητή της 331ης Μοίρας Γ. Κυριάκου: «Μόνον όσοι έχουν πετάξει με μαχητικά μπορούν να καταλάβουν τι πιέσεις δέχεται και τι αισθάνεται ένας ιπτάμενος». Φεύγοντας από τη Μοίρα διαπιστώσαμε γιατί πήρε το όνομά της «Θησέας». Απλώς, γιατί είναι μυθικά τα κατορθώματά τους.