Τι έχει στις βαλίτσες του ο γ.γ. του ΝΑΤΟ που έρχεται στην Αθήνα;

Έμπειροι διπλωματικοί και στρατιωτικοί κύκλοι στην Αθήνα, επισημαίνουν πως ο νέος Γ.Γ του ΝΑΤΟ που μας έρχεται στην Αθήνα, πιθανότατα κομίζει Αμερικανικό σχέδιο για «συμφωνία Ελλάδας – Τουρκίας στο Αιγαίο για την αποκλιμάκωση της έντασης». Αυτό δε, θα μπορούσε να περνάει και μέσω ΝΑΤΟ, ακόμα και στο πλαίσιο της γνωστής συζήτησης - σε επίπεδο πρέσβεων, υπό τον εκάστοτε Γ.Γ του ΝΑΤΟ, για Μέτρα Οικοδόμησης Εμπιστοσύνης.

Όπως υπογραμμίζουν οι ίδιοι κύκλοι οι Η.Π.Α έχουν επεξεργαστεί ένα κατ’ αρχήν σχέδιο, περί του οποίου βολιδοσκοπούν τις δύο χώρες. Η αμερικανική ιδέα είναι η Ελλάδα να μην αναχαιτίζει τα τουρκικά μαχητικά όταν εισέρχονται στο FIR Αθηνών και η Τουρκία να δεσμευτεί ότι θα σταματήσει τις υπερπτήσεις στα ελληνικά νησιά και τις παραβιάσεις του εθνικού εναέριου χώρου.

Η άποψη της Ουάσινγκτον είναι ότι η χώρα μας κακώς αναχαιτίζει τα τουρκικά μαχητικά που δεν υποβάλλουν σχέδια πτήσης στο FIR ευθύνης της, διότι δεν δικαιούται να ασκεί έλεγχο σε πολεμικά αεροσκάφη, παρά μόνο σε πολιτικά. Σύμφωνα με το αμερικανικό σκεπτικό αν η Άγκυρα δεσμευτεί ότι δεν θα προβαίνει σε παραβιάσεις, τότε δεν υπάρχει λόγος να απογειώνονται ελληνικά μαχητικά για αναχαίτιση, όταν τουρκικά εισέρχονται στο FIR Αθηνών. Η αμερικανική προσέγγιση παρακάμπτει τον πυρήνα του προβλήματος που είναι η αμφισβήτηση του status quo συνολικά στο Αιγαίο την οποία η Τουρκία διατυπώνει πλέον ανοιχτά, ζητώντας εκ νέου «ανάγνωση» των Συνθηκών και «ειδική» ερμηνεία του Διεθνούς Δικαίου για την περιοχή.

Το ερώτημα τίθεται πλέον ανοικτά από την ώρα που ο νέος Γενικός Γραμματέας του ΝΑΤΟ Άντερ Φον Ράσμουσεν, ανακοίνωσε ότι Ελλάδα και Τουρκία θα είναι οι πρώτες χώρες που θα επισκεφθεί υπό την νέα του ιδιότητα. Είπε μάλιστα πως θα το κάνει ως μια προσπάθεια προώθησης της λύσης του Κυπριακού και της βελτίωσης της συνεργασίας ανάμεσα στο ΝΑΤΟ και την Ε.Ε.. Κατόπιν τούτου, οι προθέσεις του μπήκαν στο μικροσκόπιο της ελληνικής και της κυπριακής διπλωματίας που πλέον αναζητούν το new deal που ο διεθνής παράγοντας προωθεί στους άμεσα εμπλεκόμενους.

Η ανακοίνωση της επίσκεψης συμπίπτει με την κλιμάκωση της έντασης στο Αιγαίο, λόγω των μονομερών ενεργειών και της επαναφοράς των αμφισβητήσεων της Τουρκίας στο status quo του Αρχιπελάγους, με τις μαζικές παραβιάσεις, αλλά και την δημοσίευση της απόφασης του Τουρκικού Υπουργικού Συμβουλίου για πετρελαϊκές έρευνες σε Αιγαίο και Ανατολική Μεσόγειο, αλλά και εν μέσω των συζητήσεων Χριστόφια – Ταλάτ για το Κυπριακό.
Ακόμα και αν δεχθούμε για την οικονομία της συζήτησης ότι η Ελλάδα σταματά να αναγνωρίζει τα τουρκικά μαχητικά που εισέρχονται στο FIR Αθηνών, τότε η Τουρκία δεν θα επαναλάμβανε τις παραβιάσεις του εθνικού εναέριου χώρου, θα εγκατέλειπε τη θεωρία των γκρίζων ζωνών και θα απέσυρε το casus belli; Προφανώς τίποτα από αυτά δεν θα συνέβαινε. Απλώς η Ελλάδα θα έκανε ένα ακόμη βήμα πίσω, διευκολύνοντας δραματικά την προώθηση των τουρκικών διεκδικήσεων.

Όπως τονίζουν πολιτικοί και διπλωματικοί κύκλοι, η αμερικανική ερμηνεία, η οποία συμπίπτει με την τουρκική, ότι η σύμβαση του Σικάγου (περί Διεθνούς Πολιτικής Αεροπορίας, που προέβλεπε και την ίδρυση του Διεθνούς Οργανισμού Πολιτικής Αεροπορίας – ICAO), αναφέρεται μόνο σε πολιτικά και όχι σε στρατιωτικά αεροσκάφη είναι αυθαίρετη. Από την στιγμή που μία χώρα έχει την ευθύνη για την ασφάλεια των πτήσεων στο FIR αρμοδιότητάς της, δεν μπορεί να επιτρέπει σε στρατιωτικά αεροσκάφη να κυκλοφορούν ανεξέλεγκτα χωρίς σχέδια πτήσης θέτοντας σε κίνδυνο την αεροναυσιπλοΐα στην περιοχή.

Η Ουάσινγκτον προβάλλει την «ιδέα» ως ένα τεχνικού κυρίως χαρακτήρα στρατιωτικό ΜΟΕ (Μέτρα Οικοδόμησης Εμπιστοσύνης) που θα μειώσει την πιθανότητα θερμού επεισοδίου από τις καθημερινές πλέον εμπλοκές ελληνικών και τουρκικών μαχητικών. Ο βασικός άμεσος στόχος όμως είναι να αφαιρέσει το αγκάθι των καταγγελιών της Αθήνας στις Βρυξέλλες για την συμπεριφορά της Τουρκίας, εν όψει της αξιολόγησης της από την ΕΕ και των αποφάσεων που θα ληφθούν τον Δεκέμβριο.

Η Τουρκία ήδη έχει το σκόπελο του Κυπριακού και της άρνησής της να εφαρμόσει το πρωτόκολλο της Άγκυρας ανοίγοντας τα λιμάνια και τα αεροδρόμια της στην Κύπρο, στάση που, αν δεν αλλάξει, προεξοφλεί ότι θα παραμείνουν «παγωμένα» τα κεφάλαια διαπραγμάτευσης που έχουν μπλοκαριστεί. Η επιδείνωση της κατάστασης στο Αιγαίο επιβαρύνει περαιτέρω την εικόνα της Τουρκίας και θα δώσει επιπλέον λαβές σε αυτούς που ούτως ή άλλως δεν επιθυμούν την συνέχιση της υποτιθέμενης ευρωπαϊκής πορείας της. Το ανησυχητικό είναι ότι οι ΗΠΑ παροτρύνουν για διάλογο εφ όλης της ύλης με την Τουρκία για το Αιγαίο, ενθαρρύνοντας έτσι την αναθεωρητική πολιτική της και φέρνοντας πιο κοντά μία θερμή κρίση την οποία υποτίθεται θέλουν να αποτρέψουν.

Όπως λένε πολιτικοί κύκλιοι, Αμερικανοί διπλωμάτες συζητώντας με Έλληνες συναδέλφους τους αναρωτιούνται (δήθεν) «τι το κακό έχει ο διάλογος, πως θα λύσετε τα προβλήματα αν δεν συζητήσετε;».

Ότι δεν είναι δυνατόν να συζητάς για οτιδήποτε θέτει ως «πρόβλημα» η Τουρκία διότι η ατζέντα της είναι ανεξάντλητη, κάθε φορά φέρνει κάτι καινούργιο στο τραπέζι και έχει φθάσει σε σημείο να θέλει διαπραγμάτευση για κατοικημένα ελληνικά νησιά, προφανώς δεν γίνεται κατανοητό από την Ουάσινγκτον. Είτε η Αθήνα δεν είναι πειστική, είτε οι Αμερικανοί δεν θέλουν να καταλάβουν διότι έχουν άλλα πράγματα στο μυαλό τους. Το πιθανότερο είναι ότι συμβαίνουν και τα δύο και για το πρώτο δεν φταίνε οι Αμερικανοί.