Αιγαίο: Πάμε για Χάγη ή για σύγκρουση;

Του Χρήστου Καπούτση - Η Τουρκία, την άνοιξη του 2012, είχε παραχωρήσει άδειες υποθαλάσσιων ερευνών σε περιοχές εντός της ελληνικής υφαλοκρηπίδας. Η Ελλάδα είχε κάνει τότε Διάβημα διαμαρτυρίας στο Τουρκικό Υπουργείο Εξωτερικών, που όμως αγνοήθηκε. Οι πληροφορίες που είχε το υπουργείο Εξωτερικών ήταν ότι τις επόμενες μέρες , τουρκικό ερευνητικό πλοίο θα έκανε έρευνες στις περιοχές μεταξύ Ρόδου και Καστελόριζου και μάλιστα , σε περιοχές εντός της ελληνικής υφαλοκρηπίδας. Η Ελλάδα, για το θέμα αυτό προέβη σε Ρηματική Διακοίνωση στον ΟΗΕ.


Η απάντηση του Υπουργείου Εξωτερικών της Τουρκίας , στη Ρηματική Διακοίνωση της Ελλάδας στον ΟΗΕ, ήταν αναμενόμενη και ως προς το περιεχόμενο και ως προς το ύφος.

Το Υπουργείο Εξωτερικών της Τουρκίας στην ανακοίνωσή του, ισχυρίζεται πως «οι άδειες για έρευνες που έχουν δοθεί από την Τουρκική Εταιρεία Ερευνών Πετρελαίου (TPAO), για την υφαλοκρηπίδα μας στην Ανατολική Μεσόγειο έχουν δοθεί νόμιμα» και τονίζει, πως οι έρευνες είναι «εντός τουρκικής υφαλοκρηπίδας» , επισημαίνοντας παράλληλα ότι, «η θέση της Αθήνας δεν έχει σχέση με το Διεθνές Δίκαιο»!
Το ελληνικό ΥΠΕΞ, την περασμένη Τετάρτη (20 Φεβρουαρίου) είχε προβεί σε Ρηματική Διακοίνωση στον ΟΗΕ, καταγγέλλοντας την Τουρκία, επειδή έδωσε άδεια για υποθαλάσσιες έρευνες σε περιοχή που βρίσκεται εντός της ελληνικής υφαλοκρηπίδας. Η Ελληνική Κυβέρνηση στη “note verbale” επισημαίνει ότι, οι περιοχές για τις οποίες η Τουρκία έχει δώσει άδεια για υποθαλάσσιες έρευνες, βρίσκονται εντός της ελληνικής υφαλοκρηπίδας, ενώ το υπ’ αριθμό 5033 «οικόπεδο» θίγει ακόμη και την αιγιαλίτιδα ζώνη αυτή των 6 ναυτικών μιλιών του νησιωτικού συμπλέγματος του Καστελόριζου και της Ρόδου!

Ο ΥΠΕΞ Δ. Αβραμόπουλος εξήγησε ότι η Ελλάδα προέβηκε σε Ρηματική Διακοίνωση στον ΟΗΕ, «προκειμένου να κατοχυρωθούν τα δικαιώματά μας που απορρέουν από το εθιμικό, αλλά και από το συμβατικό δίκαιο της θάλασσας. Ότι, δηλαδή, τα νησιά έχουν υφαλοκρηπίδα και ότι οι περιοχές, τις οποίες η Τουρκία παραχώρησε για έρευνες, βρίσκονται σε περιοχές που καλύπτονται από την ελληνική υφαλοκρηπίδα».

Βέβαια η Τουρκία ισχυρίζεται, ότι τα νησιά του Ανατολικού και νοτιοανατολικού Αιγαίου, δεν έχουν δική τους υφαλοκρηπίδα, και ότι αυτά επικάθονται επί της τουρκικής υφαλοκρηπίδας των ακτών της Μικράς Ασίας.

Όμως, το θέμα της οριοθέτησης της υφαλοκρηπίδας, είναι η βασική διαφορά ανάμεσα σε Ελλάδα και Τουρκία, που βρίσκεται σε εκκρεμότητα από το 1974. Οι δύο χώρες έχουν διαμετρικά αντίθετες απόψεις, γι’ αυτό και ορίζουν την υφαλοκρηπίδα με το δικό τους εθνικό τρόπο.

ΠΡΩΤΟ ΕΡΩΤΗΜΑ: Μήπως με αυτό τον τρόπο, ανοίγει ο δρόμος για την παραπομπή του θέματος της οριοθέτησης της υφαλοκρηπίδας , στο Διεθνές Δικαστήριο της Χάγης ή στην επιδιαιτησία υπό την αιγίδα του ΟΗΕ; Αλλά αυτό μπορεί να γίνει, μόνο με τη συμφωνία και τη συναίνεση και των δύο κρατών. (Το ενδεχόμενο αυτό είναι και μια αφετηρία προβληματισμού , δηλαδή, μήπως πρόκειται για προσυμφωνημένες ενέργειες;).

ΔΕΥΤΕΡΟ ΕΡΩΤΗΜΑ: Αν η Τουρκία στείλει, όπως έχει προγραμματίσει, το ερευνητικό της σκάφος με ή χωρίς τη συνοδεία πολεμικού πλοίου για υποθαλάσσιας έρευνες εντός της ελληνικής υφαλοκρηπίδας, πως θα αντιδράσει η Ελλάδα; Υπάρχει σχέδιο;

Πέρα όμως από αυτά, σε πολιτικό-διπλωματικό επίπεδο, είναι σαφές ότι, η Ελλάδα με τη ρηματική της διακοίνωση, θέλει να διακηρύξει τα δικαιώματά της στην Ανατ. Μεσόγειο και να αποτρέψει τις πετρελαϊκές εταιρείες να κάνουν έρευνες σε περιοχές που θα υποδείξει η Άγκυρα. Ελλάδα και Τουρκία συμμετέχουν στο πολύ σκληρό γεωπολιτικό και ενεργειακό «πόκερ» , που είναι σε πλήρη εξέλιξη στην Ανατολική μεσόγειο τη Μέση Ανατολή , την Αραβική Χερσόνησο και την Κεντρική Ασία.

Το ΚΑΣΤΕΛΟΡΙΖΟ
Ιδιαίτερο ενδιαφέρον έχει όμως η επιλογή των περιοχών, που η Τουρκία σχεδιάζει να προχωρήσει σε υποθαλάσσιες έρευνες. Αυτές είναι μεταξύ της Ρόδου και του Καστελόριζου. Οι περιοχές αυτές, σύμφωνα με την Ελληνική εκδοχή, που στηρίζεται στο Δίκαιο της Θάλασσας του 1982, βρίσκονται εντός της ελληνικής υφαλοκρηπίδας και της ΑΟΖ.
Ειδικά το Καστελόριζο, αναδεικνύεται σε μείζον θέμα, διότι:

Αν γίνει αποδεκτή η τουρκική άποψη, ότι δηλαδή, το σύμπλεγμα των 13 νησίδων της περιοχής του Καστελόριζου διέπεται από ειδικό καθεστώς, των αποκομμένων νησίδων, που επικάθονται επί της τουρκικής υφαλοκρηπίδας, άρα, δεν διαθέτουν ούτε ΑΟΖ , ούτε και δικής τους υφαλοκρηπίδα, τότε, η Ελλάδα δεν θα έχει τη δυνατότητα οριοθέτησης της ΑΟΖ με την Κύπρο, αφού θα παρεμβάλλεται η ΑΟΖ της Τουρκίας. (Η Ελλάδα και η Κύπρος δεν θα έχουν κοινά θαλάσσια σύνορα. Καταργείται και ο Ενιαίος Αμυντικός Χώρος ΕΛΛΑΔΑΣ-ΚΥΠΡΟΥ).

Αν όμως γίνει αποδεκτή τη ελληνική εκδοχή, τότε, το Καστελόριζο έχοντας δική του ΑΟΖ, ως κατοικούμενο νησί, αποτελεί σημείο οριοθέτησης της ΑΟΖ της Ελλάδας με την Αίγυπτο και με την Κύπρο. Και συνεπώς, η Τουρκία, δεν θα έχει θαλάσσια σύνορα με την Αίγυπτο. (Σοβαρό πλήγμα για την διπλωματία της Ισλαμικής Κυβέρνησης Ερντογάν). Γι’ αυτό η Τουρκία, θα επιδιώξει με κάθε τρόπο να είναι «παρούσα» στην οριοθέτηση της ΑΟΖ μεταξύ Ελλάδας, Κύπρου και Αιγύπτου.

Πάντως, στην ελληνική ρηματική διακοίνωση επισημαίνεται ότι, η Ελλάδα επιθυμεί τις καλές σχέσεις με την Τουρκία, αλλά «μέσα από τον αμοιβαίο σεβασμό και τη νομιμότητα». Επίσης, στο απαντητικό κείμενο του τουρκικού ΥΠΕΞ αναφέρεται ότι, «θα συνεχιστεί η συμπεριφορά μας για τη συνέχιση της ανάπτυξης των σχέσεών μας με την Ελλάδα»

Επομένως, αφού οι δίαυλοι επικοινωνίας των δυο γειτονικών κρατών παραμένουν ακόμη ανοιχτοί, θα πρέπει να περιμένουμε με εύλογο ενδιαφέρον τα αποτελέσματα της επικείμενης ελληνοτουρκικής συνάντησης κορυφής, που θα γίνει 4-5 Μαρτίου στην Τουρκία, στο πλαίσιο τη συνεδρίασης του Ανωτάτου Συμβούλιου στο οποίο θα συμπροεδρεύσουν οι Πρωθυπουργοί Α.Σαμαράς και Τ.Ερντογάν.
onalert